Oddaliśmy hołd warszawiakom sprzed 80 lat

Rocznicę wybuchu powstania warszawskiego 1 sierpnia o godz. 17.00 obwieścił nam dźwięk syren – tak jak w samej stolicy. Jak co roku Częstochowa miała też oficjalną miejską uroczystość – informuje Biuro Prasowe Urzędu Miasta.
Częstochowskie obchody 80. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego zaczęły się mszą w kościele pw. Najświętszego Imienia Maryi. Następnie przeniosły się przed Grób Nieznanego Żołnierza w alei Sienkiewicza. Tam miała miejsce oficjalna uroczystość organizowana przez lokalny oddział Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Urząd Miasta.  
Przed Grób Nieznanego Żołnierza przyszli przedstawiciele miejskiego samorządu – zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak oraz przewodniczący Rady Miasta Łukasz Banaś.  Byli radni, parlamentarzyści, przedstawiciele innych szczebli samorządu (z wicemarszałkiem województwa śląskiego Grzegorzem Boskim i wiceprzewodniczącym Sejmiku Województwa Stanisławem Gmitrukiem), środowiska kombatanckie, harcerze. Swoje reprezentacje miały formacje mundurowe, organizacje społeczne, stowarzyszenia.
Minutą ciszy uczczono pamięć powstańców oraz cywilnych ofiar zrywu z 1944 r. Liczne delegacje rozmaitych środowisk na Grobie Nieznanego Żołnierza złożyły kwiaty i zapaliły znicze. Dzięki przemówieniom gości można było przypomnieć sobie m.in. fakt, że po upadku powstania to właśnie Częstochowa przejęła rolę stolicy niezwykłego w skali europejskiej bytu – Polski Podziemnej, państwa działającego mimo niemieckiej, hitlerowskiej okupacji.
Krwawo stłumione przez Niemców powstanie warszawskie było największą operacją prowadzoną przez zbrojne podziemie w okupowanej Europie. Wybuchło 1 sierpnia 1944 roku o godz. 17.00 na rozkaz Komendanta Głównego AK gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego. Trwało 63 dni. Zginęło w nim 18 tys. powstańców, 25 tys. odniosło rany. Los cywilów był jeszcze bardziej tragiczny – zginęło ich ok. 180 tys.
Wiele wysiedlonych po powstaniu warszawianek i warszawiaków trafiło do Częstochowy – a tutejsza ludność udzieliła im ogromnej pomocy, otaczając ich opieką, goszcząc ich w mieszkaniach prywatnych, komunalnych, domach zakonnych. Działało tu biuro dla ewakuowanych; pomoc niósł im też tutejszy Polski Komitet Opiekuńczy. Schronienie znaleźli tu wybitni warszawiacy, literaci i artyści jak Tadeusz Różewicz, Marek Hłasko, Zofia Kossak czy Zofia Trzcińska-Kamińska, także ludzie nauki – jak profesorowie  Roman Pollak i Tadeusz Wojno, którzy uruchomili tu konspiracyjny uniwersytet.   
Przez cztery miesiące, od października 1944 r. do stycznia 1945 r., Częstochowa była kwaterą sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej i to w naszym mieście – w domu przy ul. 7 Kamienic 21 –  mieściła się tajna siedziba gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”.  
Wydarzenia towarzyszące rocznicy organizuje w sierpniu w Częstochowie katowicki IPN. I tak 8 sierpnia o godz. 18.00 w Przystanku Historia (III Aleja 52) odbędzie się projekcja dokumentu „Wiara 44” o życiu religijnym w powstańczej Warszawie. 20 sierpnia z kolei – także w Przystanku Historia –  historyk Mariusz Grzyb z Muzeum Częstochowskiego opowie o ryzykownych misjach lotniczych zachodnich aliantów usiłujących nieść pomoc walczącej stolicy…

Fot. Łukasz Kolewiński/UM