Ratingi Częstochowy potwierdzone

Fitch Ratings potwierdził międzynarodowe długoterminowe ratingi Częstochowy dla zadłużenia w walucie zagranicznej i krajowej na poziomie „BBB+”, a także krajowy rating długoterminowy na poziomie „AA(pol)”. Perspektywa ratingów jest stabilna. W ocenie agencji władze miasta kontynuują racjonalną politykę zarządzania finansami, a zadłużenie Częstochowy jest i pozostanie umiarkowane, mimo przewidywanych większych wydatków inwestycyjnych w najbliższych latach.   
Potwierdzenie ratingów odzwierciedla niezmienioną opinię Fitch, że wyniki operacyjne Częstochowy pozostaną dobre w średnim okresie, czemu będą sprzyjały dobre praktyki zarządzania finansowego w mieście. Ratingi odzwierciedlają również umiarkowane zadłużenie Częstochowy oraz prognozowane niskie zapotrzebowanie na nowy dług w średnim okresie, co przekłada się na mocne wskaźniki obsługi i spłaty długu.

GŁÓWNE CZYNNIKI RATINGU
Finanse 
Fitch spodziewa się, że Częstochowa utrzyma dobre wyniki operacyjne w latach 2018-2020. Prognozuje, że nadwyżka operacyjna będzie wynosić średnio 90 mln zł rocznie i stanowić około 7-8% dochodów operacyjnych. Nadwyżka ta będzie 1,8-krotnie wyższa od obsługi długu, która jest szacowana na 50 mln zł rocznie (odsetki plus raty). Dobrym wynikom operacyjnym ma sprzyjać prowadzona przez Miasto w sposób ciągły racjonalizacja wydatków operacyjnych oraz rosnące dochody podatkowe w związku ze wzrostem gospodarczym. Baza podatkowa Częstochowy jest zdywersyfikowana, ale słabsza niż w większych miastach ocenianych przez Fitch (stanowiących międzynarodową grupę porównawczą), co przekłada się na niższą elastyczność finansową Miasta.
W ocenie Fitch w I półroczu 2018 r. wyniki budżetowe Częstochowy były dobre. Nadwyżka operacyjna wyniosła 89 mln zł i była wyższa niż w I połowie 2017 r., gdy wynosiła 69 mln zł. Wynikało to z działań Miasta w zakresie racjonalizacji wydatków (wydatki operacyjne wzrosły jedynie o 1,4% rok do roku) oraz rosnących dochodów podatkowych w związku ze wzrostem gospodarczym. Dochody z podatków wzrosły o 11,5% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego (w I poł. 2017 r. wzrost ten wynosił 3,5%), głównie za sprawą podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatków lokalnych. Dobre wyniki operacyjne, w połączeniu z przesunięciem terminów realizacji niektórych projektów inwestycyjnych współfinansowanych ze środków unijnych, przyczyniły się do wystąpienia śródrocznej nadwyżki budżetowej w wysokości 46 mln zł (64 mln zł w I połowie 2017 r.).
Fitch spodziewa się, że wydatki Miasta przyspieszą w końcówce roku, zwłaszcza w obszarze oświaty (w związku ze skutkami wprowadzonej przez władze centralne reformy oraz podwyżkami płac nauczycieli), jak również w związku z sezonowym wzrostem wydatków majątkowych w czwartym kwartale. Dlatego Fitch utrzymuje swoje prognozy dotyczące nadwyżki operacyjnej w 2018 r. (powyżej 80 mln zł oraz 7% dochodów operacyjnych) oraz deficytu budżetowego (poniżej 50 mln zł oraz 3% dochodów ogółem).
Fitch prognozuje, że w latach 2018-2020 wydatki majątkowe Częstochowy mogą wynieść prawie 700 mln zł (średnio 17% wydatków ogółem), z czego około 200 mln zł może zostać wydatkowane w 2018 r. W rezultacie deficyt budżetowy Częstochowy wzrośnie do około 3% dochodów ogółem w latach 2018-2020, ale pozostanie nadal niski w porównaniu do innych miast z grupy porównawczej. Wydatki majątkowe będą bowiem w około 85% finansowane z nadwyżki bieżącej oraz z dochodów majątkowych (głownie dotacji unijnych), a pozostała część z transzy kredytu z EBI.

Zadłużenie i płynność
Zadłużenie Miasta jest umiarkowane, a jego potrzeby pożyczkowe niższe niż w innych miastach z grupy porównawczej. Fitch spodziewa się, że zadłużenie Częstochowy będzie rosło o około 30 mln zł rocznie w latach 2018-2020, ale pozostanie umiarkowane dla tego poziomu ratingu, wynosząc około 560 mln zł lub 45% dochodów bieżących w 2020 r. (2017: 463 mln zł lub około 40%). Wskaźnik zadłużenia do nadwyżki bieżącej pozostanie na poziomie około 6-8 lat i będzie zbliżony do średniego ważonego okresu zapadalności zadłużenia (2017: 6 lat).
W I poł. 2018 r. Częstochowa nie zaciągnęła nowego długu, a jednocześnie spłaciła 19,4 mln zł dotychczasowego zadłużenia. Miasto wykazywało wysokie stany środków na rachunkach. Średni stan na koniec poszczególnych miesięcy w I poł. 2018 r. wynosił 52 mln zł (61 mln zł w I poł. 2017 r.)
Miasto prowadzi rozważną polityką zadłużenia, która ma na celu ograniczanie kosztów obsługi oraz wydłużanie średniej zapadalności długu. Około 96% długu Miasta stanowią pożyczki zaciągnięte w Europejskim Banku Inwestycyjnym, o niskim oprocentowaniu, długim oraz równomiernie rozłożonym harmonogramie spłaty, co ogranicza presję obsługi długu na budżet Miasta. Kredyt z EBI w kwocie 250 mln zł do wykorzystania w latach 2017-2021 (28,3 mln zł zaciągnięte w 2017 r.) powinien w pełni zabezpieczyć zapotrzebowanie Miasta na finansowanie dłużne w związku z realizacją inwestycji.

Zarządzanie i administracja
Zdaniem Fitch polityka zarządzania Miastem jest czynnikiem wspierającym rating. Zwraca uwagę ostrożne zarządzanie finansowe, w tym działania mające na celu racjonalizację wydatków oraz utrzymywanie wzrostu wydatków operacyjnych poniżej lub na poziomie wzrostu dochodów operacyjnych. Władze Częstochowy aktywnie działają na rzecz tworzenia dobrych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i pozyskiwania inwestorów. Działania te powinny przyczynić się do rozwoju bazy podatkowej oraz wyższych wpływów podatkowych do budżetu Miasta w średniej i dłuższej perspektywie.

Gospodarka
Fitch spodziewa się, że dochody podatkowe Miasta będą rosły w średnim okresie, czemu będzie sprzyjać wzrost gospodarczy w kraju, prognozowany przez Fitch na poziomie 4,8% w 2018 r. oraz nowe prywatne inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych w Mieście. Lokalna baza podatkowa jest dobrze zdywersyfikowana, chociaż słabsza niż w miastach będących stolicami województw. W 2015 r. PKB na mieszkańca podregionu częstochowskiego, w którym położona jest Częstochowa, stanowił 85,3% średniej krajowej. Fitch jest jednak zdania, że wskaźniki dla samego Miasta są zbliżone do średniej krajowej, ponieważ jest ono najsilniejszym ośrodkiem gospodarczym w podregionie.

Otoczenie prawne
Otoczenie instytucjonalno-prawne sektora samorządowego w Polsce pozostaje względnie stabilne. Działalność JST jest nadzorowana oraz weryfikowana przez administrację rządową. Finanse JST są jawne, a JST są zobowiązane podawać do publicznej wiadomości stosowne informacje w określonych terminach i z zachowaniem określonej szczegółowości. Główne źródła dochodów, takie jak podatek dochodowy, subwencje i dotacje rządowe są dystrybuowane centralnie zgodnie z formułą zapisaną w aktach prawa, co ogranicza stopień uznaniowości decyzji rządu.

CZYNNIKI ZMIANY RATINGU
Ratingi Częstochowy mogą zostać podniesione, jeśli elastyczność finansowa Miasta będzie rosnąć oraz nastąpi dalsza poprawa wyników operacyjnych, a jednocześnie wskaźniki zadłużenia pozostaną dobre (relacja długu do nadwyżki bieżącej w sposób trwały będzie wynosiła poniżej 5 lat). Ratingi mogą zostać obniżone, jeśli wyniki operacyjne Miasta pogorszą się, a jednocześnie znacząco wzrośnie jego zadłużenie, w rezultacie czego w sposób trwały wskaźnik zadłużenia do nadwyżki bieżącej będzie się pogarszał i zbliżał do 10 lat.